Raportowanie w łańcuchu wartości, przetrwanie gatunku ludzkiego, wyzysk po polsku i Klimatyczna Bzdura Roku, czyli #3teksty1akcja 3/2025

Raportowanie w łańcuchu wartości, przetrwanie gatunku ludzkiego, wyzysk po polsku i Klimatyczna Bzdura Roku, czyli #3teksty1akcja 3/2025

Dzisiaj proponuję Ci lekturę tłumaczenia na polski wytycznych EFRAG dot. raportowania w łańcuchu wartości, posłuchanie bardzo interesującego wywiadu z prof. Ewą Bińczyk z UMK o fataliźmie, denialiźmie, klimacie i przetrwaniu, artykuł w Tygodniku Powszechnym o wyzysku, łamaniu praw pracowniczych i praw człowieka oraz głosowanie na Klimatyczną Bzdurę Roku 2024.

Kiedy rozpoczynałam kilkanaście lat temu swoją przygodę ze zrównoważonym rozwojem kwestie związane z łańcuchem dostaw, łańcuchem wartości były jednymi z mniej popularnych tematów w obszarze odpowiedzialności biznesu.

Dlatego cieszę się, że Forum Odpowiedzialnego Biznesu wraz z partnerem merytorycznym CSRinfo, przygotowało dla całej społeczności specjalistów_ek i menedżerów_ek ESG polskie tłumaczenie Wytycznych EFRAG IG 2. Dotyczą one raportowania w łańcuchu wartości.

Wytyczne IG 2 to ponad 40 stron dodatkowych wyjaśnień, interpretacji i odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dot. łańcucha wartości i spełnienia wymogów ESRS.

W podkaście Biznes dla klimatu posłuchaj bardzo ciekawej rozmowy z prof. Ewą Bińczyk z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika mówiącej o fataliźmie, denaliźmie, przetrwaniu gatunku ludzkiego i działaniach, które możemy jeszcze podjąć.

„Dane naukowe mówią o zmianach klimatycznych, degradacji gleb, zakwaszaniu oceanów, zaburzeniach cykli biogeochemicznych Ziemi, szóstym wielkim wymieraniu (do ostatniego wymierania gatunków na taką skalę doszło pod koniec okresu kredy, kiedy uderzenie asteroidy zakończyło epokę dinozaurów). Wszystkie te zmiany – zwłaszcza anomalie pogodowe – stają się coraz bardziej odczuwalne i nie sposób ich ignorować. A jednak – jako ludzkość – tak właśnie robimy. Dlaczego?

  • Czy natura ma problem z człowiekiem, czy człowiek ma problem z naturą?
  • Ile tak naprawdę mamy czasu, by dokonać zmianę w działaniu i myśleniu o zmianie klimatu i… dlaczego tego czasu jest tak mało?
  • Jakie czekają nas trudności – ekonomicznie i społeczne, jeśli nadal będziemy uprawiać „business as usuall”?
  • Co to znaczy „uspołecznianie antropocenu”?
  • Jaka jest różnica między ekonomią ekologiczną i ekonomią środowiskową?
  • Czym jest paradoks brudnej forsy i dlaczego mówi się, że żyjemy w epoce bezradności i jednocześnie hiper sprawczości nielicznych?
  • Czy powinniśmy sięgać po obywatelskie nieposłuszeństwo i dlaczego działania Ostatniego Pokolenia są uzasadnione?”

Tygodnik Powszechny w artykule „Wyzysk po polsku. Kiedy praca staje się handlem ludźmi” Anny Mikulskiej i Rafała Wietoszko przygląda się zjawisku tzw. leasingu pracowniczego, nazywanego outsourcingiem, w którym niestety pojawiają się nieuczciwe firmy, łamanie praw pracowniczych i praw człowieka.

Warto przypomnieć, że dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE w odniesieniu do standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju, w ESRS S2 zawiera obowiązek raportowania kwestii warunków pracy osób w łańcuchu wartości firmy.

„Pierwszą pracę Pablo dostał w zakładzie mięsnym na Śląsku, z polecenia krewnego. – Było jak w piekle. Przerwa w ciągu dnia obejmowała 15 minut, z czego zostawało 8, bo resztę zajmowało dojście do stołówki i powrót – mówi. Czas pracy wynosił 12 godzin dziennie, od poniedziałku do soboty. Płacili 16 zł za godzinę, bez żadnej umowy.

Wspólnie z Pablem pracowali też inni Kolumbijczycy, Argentyńczycy, Ukraińcy oraz Gruzini. To nic wyjątkowego – w Polsce zatrudnia się ludzi z najróżniejszych państw, często rekrutowanych przez agencje zatrudnienia. Według ostatnich danych, na koniec 2023 r. pozwolenie na pracę miało 1,53 mln cudzoziemców (co nie oznacza, że każda z tych osób aktualnie przebywa w Polsce). To o 261 tys. więcej niż na koniec 2022 r. Żadne inne państwo w UE nie wydaje tylu zezwoleń na pobyt dla obcokrajowców.”

Przeczytaj wypowiedzi biorące udział w plebiscycie Klimatyczna bzdura roku. Biorą w nim udział wprowadzające w błąd lub świadczące o ignorancji stwierdzenia na temat klimatu, które padły w mediach polskojęzycznych w minionym roku.

Czy „zaledwie 30 proc. drzew w Polsce pochłania całą polską produkcję CO₂”?

Albo „Podstawowym problemem IPCC jest brak dowodów na zmiany klimatyczne spowodowane przez człowieka, co więcej, kolejne prognozowane symptomy tego procesu, zapowiadane z dziesięcioletnim wyprzedzeniem, nie sprawdzają się, dotyczy to także większości prezentowanych przez IPCC scenariuszy zmian.”

A może „Nikt przy zdrowych zmysłach nie kwestionuje, że klimat się zmienia, ale powodem tych zmian nie jest korzystanie z paliw kopalnych.”?

Głosować można do 26 stycznia, na więcej niż jednego kandydata, a głosowanie na faworyta można powtarzać co 24h. Organizatorem plebiscytu jest redakcja portalu Nauka o klimacie.



Jeśli poczułaś, poczułeś się zainspirowana_y tym newsletterem i jego treściami, możesz postawić mi kawę :) Pijam i espresso i cappuccino, a latem iced coffee :)

Postaw mi kawę na buycoffee.to
Dziękuję!

Wykład? Warsztat? Szkolenie? Moderacja? Wszystko możliwe online. Zobacz jak możemy współpracować.

PS. Poczytaj inne wpisy na blogu albo zapisz się do newslettera!

Pomaganie w dobrostanie, ESG w inwestowaniu, biznes w ramach granic planetarnych i konkurs Grand ESG, czyli #3teksty1akcja 2/2025

Pomaganie w dobrostanie, ESG w inwestowaniu, biznes w ramach granic planetarnych i konkurs Grand ESG, czyli #3teksty1akcja 2/2025

Styczeń się rozkręca, mój mentee Michał, który zakończył swoją azjatycką przygodę i odwiedził mnie w Polsce, byłam już na dwóch imprezach z okazji 50. urodzin moich Przyjaciół, co oznacza, że powoli zaczynam się mentalnie przygotowywać do własnych kwietniowych, okrągłych urodzin ;)

Dzisiaj proponuję Wam podręcznik dobrostanu dla osób pomagających innym, wywiad o ESG w inwestowaniu, raport o robieniu biznesu w ramach granic planetarnych oraz nowy konkurs Grand ESG, do którego możesz zgłosić swoją firmę.

grafika STOP

W ramach projektu Well-support Erasmus+ Stowarzyszenie Trenerskie Organizacji Pozarządowych STOP stworzyło podręcznik dobrostanu dla wszystkich profesjonalistek i profesjonalistów pomagających innym, w tym trenerek/trenerów i liderek/liderów.

Ten unikalny materiał odnosi się do powszechnego wyzwania stojącego przed osobami pracującymi w organizacjach pozarządowych, instytucjach opiekuńczych, placówkach edukacyjnych i pomocowych, służbach ratowniczych i ochronie zdrowia: tendencji do pomijania własnego dobrostanu podczas wykonywania pracy.

Podręcznik oferuje praktyczne odpowiedzi na to wyzwanie, zapewniając narzędzia, które pomagają zapobiegać wypaleniu zawodowemu i utrzymywać skuteczność, z korzyścią zarówno dla osób, którym służymy, jak i dla szerszej społeczności. Narzędzia te mają na celu:

  • pomaganie w identyfikacji wewnętrznych wyzwań,
  • promowanie otwartej komunikacji,
  • tworzenie kultury dobrostanu, która przyniesie korzyści wszystkim.

Subiektywnie o finansach

Na portalu subiektywnieofinansach.pl ukazał się ciekawy wywiad Macieja Samcika z Pawłem Mizerskim, który odpowiada w UNIQA TFI za zarządzanie jednym z funduszy ESG. Przyczynkiem do tej rozmowy było wycofanie się BlackRock, największej firmy zarządzającej aktywami na świecie z Net Zero Asset Managers Initiative, stowarzyszenia do którego należy 325 globalnych firm zarządzających kwotą 57,5 biliona dolarów.

Co z bardziej kontrowersyjnymi sektorami, jak branża zbrojeniowa? Czy w świetle obecnej sytuacji w Europie, gdzie bezpieczeństwo nabrało nowego znaczenia, może być ona uznawana za zgodną z ESG?

To bardzo trudny temat. Historycznie branża zbrojeniowa była wykluczana z inwestycji ESG i szeroko pojętego etycznego inwestowania. Jednak obecnie, patrząc na kontekst obrony Europy i ochrony wartości demokratycznych, można argumentować, że niektóre spółki zbrojeniowe spełniają istotną i pozytywną rolę. Trzeba jednak patrzeć na to z różnych perspektyw. Są rodzaje broni zakazane na mocy międzynarodowych konwencji – np. broń chemiczna czy biologiczna – i producenci takiej broni będą wykluczani bez względu na inne aspekty. Jeśli mówimy jednak o sprzęcie defensywnym, to tutaj ocena może zależeć od kontekstu.

ESG w inwestowaniu nie odbywa się na podstawie prostej klasyfikacji „dobry” czy „zły”. Liczy się całościowy wpływ spółki – zarówno jej pozytywna kontrybucja, jak i potencjalne szkody, które powoduje. Ważne jest też, aby działania i cele były mierzalne. Dzięki temu możemy ocenić, czy spółka rzeczywiście przyczynia się do zrównoważonego rozwoju, czy tylko deklaruje takie działania (co często prowadzi do np. greenwashingu). Proces budowy portfela oparty jest o współpracę z wyspecjalizowaną agencją ratingową, która dostarcza dane i wskaźniki ESG.

A jakie jeszcze aspekty bierzecie pod uwagę podczas zarządzania funduszem? Czy są dodatkowe kryteria, które stosujecie?

Oprócz danych dostarczanych przez agencję ratingową zawsze staramy się patrzeć na portfel w sposób holistyczny. To oznacza, że analizujemy nie tylko indywidualne spółki, ale także statystyki całego portfela, takie jak sektorowa czy geograficzna ekspozycja. Każda spółka, zanim trafi do naszego portfela, musi spełnić określone kryteria ESG. Ale na tym nie kończymy. Monitorujemy również, jak zmienia się jej wpływ w czasie – zarówno na poziomie pozytywnego wkładu w cele ESG, jak i potencjalnych zagrożeń, które może generować.

Oczywiście jednym z głównych narzędzi jest filtr ESG, ale później portfel jest budowany tak, aby był zdywersyfikowany i odpowiadał strukturze szerokiego indeksu. Nasz fundusz nie różni się znacząco od tradycyjnego funduszu akcji pod względem liczby spółek czy ekspozycji sektorowej. Obecnie mamy w portfelu kilkadziesiąt spółek, co jest typowe dla uniwersalnego funduszu akcji.

Warto również pamiętać, że nie koncentrujemy się na jednym sektorze czy regionie. Naszym celem jest, by struktura portfela odzwierciedlała szeroki rynek i jednocześnie spełniała nasze standardy ESG. To właśnie pozwala nam budować portfel, który zarówno generuje porównywalne wyniki z szerokim indeksem, jak i wspiera zrównoważony rozwój.”

grafika Stockholm Resilence Centre

W ciągu ostatnich dekad ludzkość osiągnęła znaczące postępy w technologii i dobrostanie. Jednak te osiągnięcia zostały okupione degradacją ekosystemów i klimatu oraz pogłębiającymi się nierównościami społecznymi. W rezultacie przekroczono już sześć z dziewięciu granic planetarnych zdefiniowanych przez naukowców i naukowczynie, co wypycha naszą planetę poza bezpieczną przestrzeń operacyjną dla ludzkości.

Innymi słowy, nasze działania podważają biologiczne systemy podtrzymujące życie, na których opiera się nasze dobrostan. Konsekwencje są poważne: zmiany klimatyczne, utrata bioróżnorodności, zmiany w obiegu wody mogą sprawić, że znaczne obszary świata staną się niezamieszkalne, a prowadzenie działalności gospodarczej stanie się niemożliwe lub znacznie bardziej kosztowne. Nadal możemy osiągnąć zrównoważoną przyszłość dla wszystkich, ale nasze globalne gospodarki i inwestycje muszą stać się kluczowym elementem zmiany obecnego kursu.

Raport „Doing business within Planetary Boundaries” przygotowany przez Stockholm Resilence Center Uniwersytetu Sztokholmskiego szczegółowo analizuje kluczowe aspekty raportowania zrównoważonego rozwoju, oceny ryzyk związanych z przyrodą oraz zrównoważonych inwestycji, które wymagają przeformułowania, jeśli chcemy realizować cele zrównoważonego rozwoju. Skupia się na głównych barierach i sposobach ich pokonania, aby przekształcić rozwijający się krajobraz raportowania i danych w potężny motor zmian na rzecz zrównoważonego rozwoju. Dzięki konkretnym przykładom ilustruje, jak można poprawić analizy wpływu i wykorzystać je, o ile ujawniane informacje środowiskowe – jako niezbędne dane wejściowe – będą oparte na kilku naukowo ugruntowanych zasadach.

Do 7 lutego można zgłaszać się do nowego konkursu Grand ESG.

W kategorii „Najlepsze wdrożenie ESG” nagrodzimy prowadzone w organizacji projekty, rozwiązania, działania lub znaczące zmiany i udoskonalenia istniejących rozwiązań. Wdrożenia mogą obejmować produkty, usługi, technologie lub procesy, które są już stosowane i funkcjonują w organizacji.
Oceniamy w kontekście branżowym istotność i efektywność podjętych działań oraz ich realny wpływ na realizację strategii zrównoważonego rozwoju organizacji i budowanie przewag konkurencyjnych.

W kategorii „Najlepsza komunikacja wdrożenia ESG” możesz zgłosić sposób, w jaki organizacja prowadziła:
– kampanie wokół jednostkowych wdrożeń ESG;
– kompleksowe kampanie wokół wielu wdrożeń ESG;
– kampanie edukacyjne i społeczne w istotny sposób wpływające na realizację strategii zrównoważonego rozwoju organizacji.
Oceniamy czy komunikacja prowadzona była przy zachowaniu zasad etyki i odpowiedzialności, dotarła efektywnie do kluczowych interesariuszy, wspiera ich w podejmowaniu bardziej świadomych decyzji, edukuje, angażuje oraz zapewnia dostęp do wiedzy i informacji, a także strategiczny wpływ tej komunikacji na budowanie przewag konkurencyjnych.

Dodatkowo przyznamy Grand Prix ESG – nagrodę specjalną za najlepsze połączenie ambitnych wdrożeń ESG z ich skuteczną komunikacją 
wewnętrzną i zewnętrzną oraz tytuł Człowiek Grand ESG.

Razem z pozostałym członkami i członkiniami jury czekamy na zgłoszenie Twojej firmy!



Jeśli poczułaś, poczułeś się zainspirowana_y tym newsletterem i jego treściami, możesz postawić mi kawę :) Pijam i espresso i cappuccino, a latem iced coffee :)

Postaw mi kawę na buycoffee.to
Dziękuję!

Wykład? Warsztat? Szkolenie? Moderacja? Wszystko możliwe online. Zobacz jak możemy współpracować.

PS. Poczytaj inne wpisy na blogu albo zapisz się do newslettera!

Trendy ESG, filantropia w Polsce, śmierć Zachodu i czytelnicze podsumowanie roku, czyli #3teksty1akcja 1/2025

Trendy ESG, filantropia w Polsce, śmierć Zachodu i czytelnicze podsumowanie roku, czyli #3teksty1akcja 1/2025

Witaj w Nowym Roku, oby przyniósł nam więcej pokoju i zrównoważonego rozwoju (na co niestety na razie się nie zanosi…).

Świąteczny odpoczynek był mi bardzo potrzebny, wracam z poleceniem trendów ESG na 2025 przygotowanych przez ekspertki EY, artykułem o filantropii, fitokapitalizmie i o tym jak pomagają bogaci_e Polki i Polacy. Dzielę się też swoimi poleceniami książkowymi, bo udało mi się zrobić porządne podsumowanie tego, co czytałam w 2024. Chętnie przyjmę też Twoje polecenia książkowe!

grafika EY

W 2025 roku skrót ESG będzie się pojawiał zapewne jeszcze częściej w artykułach i publikacjach o zrównoważonym rozwoju. Warto szukać i czytać tego, co piszą eksperci i ekspertki z doświadczeniem, zajmujący_e się tym tematem od wielu lat, tak jak np. dr Aleksandra Stanek-Kowalczyk i Magdalena Obłoza.

Jakie trendy przewidują dla nas w Nowym Roku?

Odkrycie 1: Zrównoważony rozwój to wpływy, ryzyka i szanse

W ESRS sformułowanie „wpływy, ryzyka i szanse” pojawia się prawie 600 razy na 282 stronach. Dzięki temu organizacje zaczną rozumieć, że za ideą zrównoważonego rozwoju stoją istotne wpływy, ryzyka, ale też SZANSE, które przy odpowiednim zarządzeniu wpłyną na odporność modeli biznesowych, a więc warto podejść do tematu strategicznie.”

Cieszę się, że Gazeta Wyborcza piórem Edyty Bryły pisze o trendach w filantropii, o których na świecie mówi się już od lat. O stylu dobroczynności MacKenzie Scott pisałam już kilka razy, ale ciekawe jest jak zmienia się podejście do filantropii w Polsce.

Dyskutowaliły_śmy też o tym w eksperckim gronie podczas ubiegłorocznego „Okrągłego stołu filantropii” współorganizowanego przez Ashoka Polska.

Oprócz przykładów polskiego pomagania, w artykule znajduje się krótki mini-przewodnik pomagający odróżnić dobrą filantropię od złej:

2. Proporcjonalność i efektywność

Warto przyjrzeć się, jak środki są rozdysponowywane. Dobra filantropia wykorzystuje dostępne fundusze, wiedzę i zasoby tak, by pomóc jak największej liczbie osób w potrzebie.

Opiera się na rzetelnych danych i badaniach skuteczności. Jeśli dominują działania „pod publiczkę”, bez analizy i sensownego uzasadnienia, można mówić o nieuczciwym marnowaniu środków.”

Lubię buntowników i prowokatorów :) Dlatego pewnie teksty Janisa Warufakisa, założyciela DiEM25 mi się podobają, bo można o nich dyskutować. „Zachód jeszcze nie umarł, ale nad tym pracuje” ukazał się na stronie Krytyki Politycznej:

„Demokracja nie była nigdy niezbędnym warunkiem wstępnym dla wyłonienia się kapitalizmu. To, co uważamy dziś za zachodni system wartości, też nie jest dla tego konieczne. Potęga Zachodu nie została przecież zbudowana na zasadach humanizmu, lecz na brutalnym wyzysku rodzimej populacji, której towarzyszył handel niewolnikami i opium oraz ludobójstwo w obu Amerykach, Afryce i Australii.”

Przeczytane 2024

Co ciekawego przeczytałeś_aś w ubiegłym roku?

Ja trafiłam na wiele wspaniałych książek, którymi chętnie się z Tobą dzielę w Czytelniczym podsumowaniu 2024 roku, zajrzyj jeśli interesuje Cię któraś z moich „półek”:

  1. Afryka
  2. Dziwny jest ten świat
  3. Teraz Polska
  4. Skandynawia
  5. Włochy
  6. Kambodża
  7. Palestyna
  8. Hiszpania i Meksyk
  9. Irlandia i Wielka Brytania
  10. USA
  11. Kobiety
  12. Rozczarowania
  13. Kryminały

albo chcesz mi coś polecić albo po prostu porozmawiać o książkach (bardzo lubię!).



Jeśli poczułaś, poczułeś się zainspirowana_y tym newsletterem i jego treściami, możesz postawić mi kawę :) Pijam i espresso i cappuccino, a latem iced coffee :)

Postaw mi kawę na buycoffee.to
Dziękuję!

Wykład? Warsztat? Szkolenie? Moderacja? Wszystko możliwe online. Zobacz jak możemy współpracować.

PS. Poczytaj inne wpisy na blogu albo zapisz się do newslettera!

Raport o zdrowiu psychicznym, podcast o raportowaniu ESG, Gender Equality Index i Prezentownik Zaangażowany Społecznie, czyli 3teksty1akcja 44/2024

Raport o zdrowiu psychicznym, podcast o raportowaniu ESG, Gender Equality Index i Prezentownik Zaangażowany Społecznie, czyli 3teksty1akcja 44/2024

Czas świątecznych spotkań może być lekko przytłaczający, ale i tak cenię sobie rozmowy z osobami, które w ciągu roku widywałam głównie w social mediach. Jednym z prezentów urodzinowych dla mojej córki był też przedświąteczny wyjazd na musical „Back to the future” do Londynu, a przy okazji wizytę w kilku naszych ulubionych muzeach (w Design Museum ciekawe wystawy czasowe Tima Burtona i świata Barbie).

A dzisiaj polecam raport o pieniądzach, psychoterapii i psychiatrii w Polsce, podcastową rozmowę o raportowaniu, ESG i udziale kobiet w zarządach, wyniki tegorocznego Gender Equality Index oraz Prezentownik Zaangażowany Społecznie dla robiących zakupy świąteczne last minute.

grafika Pomagam.pl
  • 8,3 mln osób, czyli aż 1/4 Polaków doświadczyła poważnego problemu zdrowia psychicznego w swoim życiu.
  • 13,4 na 100 000 to liczba psychiatrów w Polsce w 2022 zgodnie z danymi Eurostatu z 2024 roku.
  • 128 dni to średni czas oczekiwania na usługi psychologiczne na NFZ w grudniu 2024.

Istotne sprawy, o których się nie rozmawia mają zaskakującą właściwość. Im jest o nich ciszej, tym większą władzę sprawują nad naszym życiem, dlatego ten raport mówi o nich głośno.

W raporcie Fundacji Pomagam.pl i SWPS Innowacje znajdziesz m.in.

  • zweryfikowane dane o stanie zdrowia psychicznego w Polsce,
  • wywiady z ekspertkami i ekspertami, z których dowiesz się: jak jest, jak być powinno i co możemy zrobić,
  • 10 wniosków z propozycjami rozwiązania dla systemu zdrowia.

Polecam lekturę całości, bo również warstwa graficzna jest bardzo ładna.

  • Od czego zależy podejście firmy do ESG?
  • Czy mamy w Polsce dwie prędkości raportowania i co zmieni się po wejściu w życie nowych przepisów dotyczących kwestii raportowania zrównoważonego rozwoju?
  • Jaką zmianę w polskim biznesie może zrobić dyrektywa Women on Boards?

To tylko niektóre tematy, które w podcaście „Odpowiedzialni za przyszłość” porusza Milena Olszewska-Muszuris w rozmowie z Martą Bodys.

Posłuchaj!

grafika EIGE

Jak co roku EIGE (Europejski Instytut na Rzecz Równości Płci) opublikował Gender Equality Index 2024, z którego wynika, że na drodze do „Unii równości” UE robi dość powolne postępy.
Wskaźnik z 2024 r. sugeruje znaczne zróżnicowanie między państwami członkowskimi, przy czym najwyższy wynik (82) osiągnęła Szwecja, a najniższy (57,5) – Rumunia. Największe postępy poczyniły w tym roku Malta, Czechy i Litwa, które od 2023 r. odnotowały wzrosty o odpowiednio 2,3, 2,0 i 1,7 pkt. Na drodze do równouprawnienia płci osiem z 27 państw członkowskich (Czechy, Estonia, Chorwacja, Łotwa, Węgry, Polska, Rumunia i Słowacja) pozostaje jednak w tyle za resztą Europy.

Najważniejsze wnioski z tegorocznej edycji Indexu:

  • 15 państw członkowskich zbliża się do średniej unijnej, ale osiem krajów robi postępy wolniej i pozostaje w tyle za resztą.
  • Do zmian przyczynia się przede wszystkim obszar władzy (+19,5 pkt od 2010 r. i +2,3 pkt od 2023 r.), co odzwierciedla poprawę równouprawnienia płci w procesie decyzyjnym.
  • Od 1979 r. po raz pierwszy odnotowano jednak spadek odsetka posłanek do Parlamentu Europejskiego.
  • Ze wszystkich obszarów najwolniejsze postępy w zakresie równouprawnienia płci
    zachodzą w obszarze zdrowia (+1,8 pkt od 2010 r.), a stan zdrowia zarówno kobiet, jak i mężczyzn pogarsza się w całej UE.
  • Postępy w obszarze pracy uległy stagnacji, a różnice między płciami są najbardziej
    widoczne wśród par z dziećmi.
  • W obszarze pieniędzy rośnie zróżnicowanie sytuacji kobiet i mężczyzn w wieku powyżej 50 lat, co odzwierciedla fakt, że to kobiety były przez całe życie obciążone nieodpłatnymi obowiązkami opiekuńczymi.
  • Powolny postęp w obszarze czasu (+3,3 pkt od 2010 r.) wynika z faktu, że kobiety
    biorą na siebie większość nieodpłatnych obowiązków opiekuńczych, co ogranicza ich możliwości pracy, dbania o siebie, uprawiania sportu, korzystania z kultury
    i wypoczynku.

Polska z 63.4 punktami na 100 zajmuje 18 miejsce w UE.

Przeczytaj cały raport.

Jeśli robisz świąteczne zakupy last minute, być może przyda Ci się lista przedsiębiorstw społecznych, które łączą rękodzieło, rzemiosło i design z odpowiedzialnością społeczną.

Kupując w tych miejsach wspierasz inicjatywy realnie zmieniające życie osób będących w różnych kryzysach tj. bezdomność, niepełnosprawność, samotność, migracja czy brak pracy. 

Prezentownik Zaangażowany Społecznie

Twój prezent może cieszyć osobę obdarowaną i równocześnie pomagać osobom, które go stworzyły!



Jeśli poczułaś, poczułeś się zainspirowana_y tym newsletterem i jego treściami, możesz postawić mi kawę :) Pijam i espresso i cappuccino, a latem iced coffee :)

Postaw mi kawę na buycoffee.to
Dziękuję!

Wykład? Warsztat? Szkolenie? Moderacja? Wszystko możliwe online. Zobacz jak możemy współpracować.

PS. Poczytaj inne wpisy na blogu albo zapisz się do newslettera!

Dyrektywa równościowa, barometr ESG, raport o wartości tęczowej złotówki oraz petycja do prezesa Coca-Coli, czyli #3teksty1akcja 43/2024

Dyrektywa równościowa, barometr ESG, raport o wartości tęczowej złotówki oraz petycja do prezesa Coca-Coli, czyli #3teksty1akcja 43/2024

Końcówka roku u wszystkich jest pewnie szalona, ale było też trochę świętowania – Allegro Charytatywni obchodziło 10-lecie (zebrano 265 milionów na rzecz prawie 1200 organizacji społecznych), podczas gali konkursu Złote Spinacze wręczone zostały Złote, Srebrne i Brązowe Spinacze m.in. w kategorii ESG, CSR i Sustainability Communications, w której byłam jurorką. Kolejne zajęcia ze studentami i studentkami na Koźmińskim i UW to była szansa do dyskusji o praktycznych wyzwaniach w zarządzaniu różnorodnością.

A dzisiaj proponuję Ci podcast o dyrektywie równościowej, wyniki barometru ESG, raport o tym ile jest warta tęczowa złotówka oraz petycję do prezesa firmy Coca-Cola w sprawie plastikowych opakowań.

podcast GRAPE

Zacznijmy od bardzo ciekawego podcastu, z którego dowiecie się m.in o:

  • Co zmienia, u kogo i kiedy zmienia dyrektywa równościowa? 
  • Jakie nowe obowiązki nakłada Komisja Europejska na przedsiębiorców i po co?
  • Ile czasu zostało firmom na wdrożenie zmian?
  • Co nowego będą musiały ujawnić przedsiębiorstwa w swoich raportach?
  • Jak bardzo różnią się wynagrodzenia kobiet i mężczyzn wykonujących tę samą pracę w tym samym miejscu pracy?
  • Z czego biorą się te różnice? Jak liczy się lukę płacową?
  • Czym różni się surowa luka od skorygowanej? Jak wygląda sytuacja w Polsce? 
  • I najważniejsze: jak polskie firmy mogą się już teraz przygotować na nadchodzące zmiany? 

Na te pytania w podcaście GRAPE odpowiadają Joanna Tyrowicz (GRAPE), Iga Magda (IBS) i Karolina Andrian (Share The Care) – dyskusji tych mądrych kobiet naprawdę warto posłuchać!

Ukazał się raport z IX edycji badania „ESG w praktyce – Barometr CCIFP” przygotowanego przez Francusko-Polską Izbę Gospodarczą.

Kilka ciekawostek z badania:

  • Regulacje prawne są głównym motywatorem wdrażania ESG – wskazało je aż 66% firm.
  • 52% firm raportuje działania ESG, a 15% przygotowuje się do tego procesu.
  • 42% dużych firm posiada strategie ESG, a w przypadku MŚP brak strategii to 61%.
  • Coraz więcej firm (25%) wymaga od dostawców danych ESG, a kolejne 30% planuje wdrożyć te wymagania w ciągu 2 lat.
Screenshot

Mnie zaciekawił ten spadek potrzeby prowadzenia firmy w sposób zrównoważony i zyskania zaangażowania pracowników i pracowniczek, ale polecam lekturę całego raportu, bo jest tam więcej informacji wartych rozważenia.

Raport „Ile jest warta tęczowa złotówka?” jest efektem ogólnopolskiego badania przeprowadzonego przez agencję marketingu inkluzywnego Priders.pl. To pierwsze od 2006 roku kompleksowe opracowanie siły nabywczej społeczności LGBTQIAP+ w Polsce.

Wśród ciekawych wynkiów znajdziesz m.in.

  • Badanie wykazało, że średni miesięczny dochód na gospodarstwo domowe osób LGBTQIAP+ (13 946 zł) jest wyższy niż w przypadku osób cishetero (11 748 zł). To sugeruje, że osoby z pierwszej grupy mają większe możliwości zarobkowe, co może być wynikiem lepszego dostępu do edukacji, zatrudnienia lub specyfiki zawodowej.
  • Średnia wielkość gospodarstwa domowego LGBTQIAP+ wynosi 2 osoby, przy czym kobiety częściej mieszkają w większych gospodarstwach niż mężczyźni. Geje częściej żyją samodzielnie, co może wpływać na ich wydatki i styl życia. Ponadto niewielki odsetek osób badanych mieszka z osobami starszymi, dziećmi lub z osobami z niepełnosprawnościami, co może wskazywać na specyfikę relacji rodzinnych i społecznych w tej grupie.
  • Jako najbardziej inkluzywne i równościowe firmy w Polsce wskazane zostały IKEA (14,36%), Netflix (10,64%), YES (8, 94%).

Ciekawa jestem jakie wnioski wyciągną z tego badania firmy, zarówno jeśli chodzi o komunikację wewnętrzną, jak i zewnętrzną.

Organizacja ClienthEarth – Prawnicy dla Ziemi przygotowała petycję do prezesa Coca-Coli w sprawie celów dotyczących opakowań wielokrotnego użytku.

„Coca-Cola usunęła swój cel zakładający co najmniej 25% butelek wielokrotnego użytku/ponownego napełniania do 2030 roku. Firma usunęła również tę informację ze swojej witryny internetowej tuż przed rozpoczęciem negocjacji dotyczących Traktatu w sprawie tworzyw sztucznych.

W ocenie ClienthEarth ciche usuwanie celów dot. opakowań wielokrotnego użytku to greenwashing, co tego lata organizacja podkreślała w kampanii #TasteTheWaste.

Coca-Cola jest największym na świecie producentem plastikowych odpadów, a jednocześnie sponsoruje „najbardziej zielone Igrzyska Olimpijskie w historii”. To nazywa się sportswashing.

Na domiar złego, niektóre marki Coca-Coli twierdzą, że ich butelki są „w 100% z recyklingu”, a niektóre dodają, że są „w 100% nadające się do recyklingu” – co może sugerować, że butelki są przetwarzane na nowe butelki w obiegu zamkniętym. Ale to po prostu nie jest prawda.

Plastik nie może być przetwarzany w nieskończoność, ponieważ jego jakość pogarsza się z każdym cyklem recyklingu.

Jako sponsor największego wydarzenia sportowego na świecie i jednocześnie największy producent plastikowych odpadów, Coca-Cola powinna wziąć za to odpowiedzialność.

Zachęć Coca-Colę do zaprzestania promowania jednorazowych tworzyw sztucznych jako zrównoważonych – wyślij e-mail do CEO Coca-Coli już teraz. Twój głos ma znaczenie.

Dołącz do akcji.



Jeśli poczułaś, poczułeś się zainspirowana_y tym newsletterem i jego treściami, możesz postawić mi kawę :) Pijam i espresso i cappuccino, a latem iced coffee :)

Postaw mi kawę na buycoffee.to
Dziękuję!

Wykład? Warsztat? Szkolenie? Moderacja? Wszystko możliwe online. Zobacz jak możemy współpracować.

PS. Poczytaj inne wpisy na blogu albo zapisz się do newslettera!

Ukraińscy migranci_tki w Polsce, wolontariat pracowniczy, łańcuch dostaw w zgodzie z ESG i kurs języka inkluzywnego, czyli #3teksty1akcja 42/2024

Ukraińscy migranci_tki w Polsce, wolontariat pracowniczy, łańcuch dostaw w zgodzie z ESG i kurs języka inkluzywnego, czyli #3teksty1akcja 42/2024

Ten tydzień z pewnościa należał u mnie do różnorodności i inkluzywności – prowadziłam zajęcia dotyczące tych tematów na studiach podyplomowych ESG na Koźmińskim stacjonarnie i online oraz jeden webinar. Za każdym razem pojawiają się nowe przykłady przynoszone przez osoby uczestniczące w zajęciach i to jest wspaniałe! :)

Dzisiaj polecam nowy raport NBP oparty na ankietach mieszkających w Polsce migrantów i migrantek z Ukrainy, z podcastu Centrum Wolontariatu dowiesz się jak zorganizować wolontariat pracowniczy. Polecam też film na YouTubie o łańcuchu dostaw w zgodzie z ESG oraz kurs online o używaniu języka inkluzywnego.

Najnowszy raport NBP przedstawia wyniki ankiety przeprowadzonej wśród imigrantów z Ukrainy w okresie od 6 maja 2024 r. do 5 lipca 2024 r na ogólnopolskiej próbie 3760 respondentów.

grafika NBP

Najważniejsze wnioski z przeprowadzonego badania są następujące:

  1. Podstawowym źródłem utrzymania imigrantów z Ukrainy jest praca. W strukturze dochodu imigranta przedwojennego wynagrodzenia z pracy stanowią średnio około 90% dochodu, a w przypadku uchodźcy 76%.
  2. Imigranci z Ukrainy są bardzo aktywni na polskim rynku pracy. Udział osób pracujących lub poszukujących pracy wśród imigrantów wyniósł 78% i był wyraźnie wyższy niż wśród polskich obywateli.
  3. Wciąż dużym problemem pozostaje znacznie wyższe bezrobocie wśród uchodźców niż ogółem w polskiej gospodarce.
  4. Pomimo upływającego czasu nie zwiększa się odsetek imigrantów z Ukrainy preferujących osiedlenie się na stałe w Polsce.
  5. Poprawie uległa znajomość języka polskiego zarówno wśród imigrantów przedwojennych, jak i uchodźców, co jest jednym z przejawów integracji społecznej i ekonomicznej
  6. 60% osób zarabia poniżej 4000 zł netto
  7. Ponad 90% dzieci ukraińskich przebywających w Polsce korzystało z polskiego systemu edukacji. Zdaniem ich rodziców i opiekunów największą trudność dzieciom podczas pobytu w Polsce sprawiają: brak znajomości języka polskiego (36% wskazań), brak znajomych (33% wskazań) oraz pogorszenie poziomu życia w porównaniu z sytuacja przed wybuchem wojny (29% wskazań).
  8. Migranci wspierają swoich bliskich w Ukrainie: 40% przekazuje środki finansowe, a 49% pomoc rzeczową, przede wszystkim dla członków rodziny.
  9. Potrzeby socjalne imigrantów nie są deklarowane wśród najważniejszych form potencjalnej pomocy. Większość imigrantów z Ukrainy opowiada się za ułatwieniami dotyczącymi legalizacji dłuższego pobytu w Polsce, ponadto uchodźcy akcentują potrzeby związane z nauką języka i pośrednictwem pracy.
  10. Struktura społeczno- demograficzna przebywających w Polsce imigrantów z Ukrainy nie zmieniła się istotnie w stosunku do badania z 2023 r.

O wolontariacie pracowniczym napisano i powiedziano już dużo, ale głos długoletnich ekspertek, które zajmują się tym tematem zawsze jest cenny.

Posłuchaj podcastu nowego cyklu Centrum Wolontariatu w Warszawie, w tym odcinku Agnieszka Lissowska-Lewkowicz rozmawia z Karoliną Kanar-Kossobudzką z Allegro.

  • Czym jest wolontariat pracowniczy?
  • Co wolontariat pracowniczy daje firmie i zarządom?
  • Dlaczego pracownicy i pracowniczki go cenią?
  • Jak dobrze wymyśleć działania, żeby pasowały do charakteru firmy i zainteresowały pracowników_czki?
  • Jak dobrze zorganizować wolontariat pracowniczy?

  • Kiedy łańcuch dostaw stał się łańcuchem działalności?
  • Dlaczego dla polskich firm ważna jest niemiecka ustawa o zarządzaniu łańcuchem?
  • Jak zmapować łańcuch działalności w obu kierunkach (upstream i downstream)?
  • Jak zapewnić minimalne gwarancje i należytą staranność?

To tylko niektóre zagadnienia, które wyjaśnia Sławek Brzózek, wieloletni ekspert ESG na kanale „Praktycznie o ESG”.

Posłuchajcie tego i innych odcinków, np. mojego wywiadu o zarządzaniu różnorodnością.

grafika Sektor 3.0

Kursy online przygotowane przez Sektor 3.0 to zagłębie wiedzy o technologiach, marketingu, komunikacji czy zarządzaniu. A wszystkie są darmowe!

Tym razem polecam Ci kurs prowadzony przez Lenę Rogowską-Lewandowską z fundacji Kultury Dialotu poświęcony językowi inkluzywnemu.

Ten kurs przeznaczony jest dla osób którym zależy na mówieniu i pisaniu w taki sposób, żeby nikogo nie wykluczać., nie stygmatyzować, nie obrażać. Dla osób, którym zależy na tym, żeby przekaz ich organizacji był zrozumiały dla różnych grup odbiorców, i żeby budował poczucie bezpieczeństwa, kontaktu i przynależności. 

Kurs ten przeznaczony jest również dla osób, które nie lubią języka inkluzywnego. Jeżeli drażni cię używanie takich słów jak „psycholożka” i „osoba studencka”, czy „osoba z doświadczeniem kryzysu zdrowia psychicznego” – zachęcam do słuchania – być może znajdziesz w sobie więcej spokoju i zrozumienia dla osób używających tych słów.

Czego się nauczysz:

  • dowiesz się dlaczego warto używać języka inkluzywnego
  • poznasz narzędzia wspierające pisanie prostym językiem
  • dowiesz się jak pisać i mówić nie stygmatyzując
Screenshot

Ja swój certyfikat ukończenia już mam :)



Jeśli poczułaś, poczułeś się zainspirowana_y tym newsletterem i jego treściami, możesz postawić mi kawę :) Pijam i espresso i cappuccino, a latem iced coffee :)

Postaw mi kawę na buycoffee.to
Dziękuję!

Wykład? Warsztat? Szkolenie? Moderacja? Wszystko możliwe online. Zobacz jak możemy współpracować.

PS. Poczytaj inne wpisy na blogu albo zapisz się do newslettera!

Raport o biedzie, ESG za Trumpa, równość płci w miejscu pracy i dokument Kup teraz, czyli #3teksty1akcja 41/2024

Raport o biedzie, ESG za Trumpa, równość płci w miejscu pracy i dokument Kup teraz, czyli #3teksty1akcja 41/2024

W ostatnim tygodniu debatowałam z inicjatywą Zrozummy się o dialogu międzypokoleniowym, moderowałam też panel o inteligentnym fundraisingu podczas konferencji Polskiego Stowarzyszenia Fundraisingu. Sejm uchwalił zmianę ustawy o rachunkowości wprowadzając (z opóźnieniem) dostosowując krajowe regulacje do wymogów dyrektywy CSRD 2022/2464, ISO opublikowało zasady wdrażania ESG ISO (IWA 48), a Stocznia zorganizowała w Centrum Nauki Kopernik wysłuchanie obywatelskie dotyczące strategii migracyjnej.

Dzisiaj polecam raport Szlachetnej Paczki o biedzie, który zatrzymuje i skłania do refleksji, czego boi się środowisko ESG i impakt investingu po wyborach w USA, co zmieniło się w ostatniej dekadzie, jeśli chodzi o równość płci w firmach? Obejrzyj też ciekawy dokument o kupowaniu – zwłaszcza przed Black Friday.

grafika Szlachetna Paczka

  • Niemal 2,5 mln Polaków żyje w skrajnym ubóstwie. To 6,6% populacji Polski. Tylko w 2023 r. ich liczba wzrosła o 47%
  • Wyraźnie częściej na ryzyko ubóstwa skrajnego narażeni byli mieszkańcy wsi, zwłaszcza z pozaaglomeracyjnych terenów wiejskich.
  • 2,1 mln Polaków żyje w mieszkaniach niespełniających żadnych norm ochrony przed wilgocią .

Stowarzyszenie Wiosna, realizujące Szlachetną Paczkę w swoim dorocznym raporcie o biedzie pisze:

„Tak źle w naszym kraju nie było od 2015 r. Gdyby zebrać ich w jednym miejscu powstałoby największe miasto w Polsce, miasto biedy. Biedańsk to fikcyjne miasto, ale historie jego mieszkańców są druzgocąco prawdziwe.”

Raport to nie tylko statystyki, ale przede wszystkim ludzkie historie, takie jak ta:

„Dorabiam w trzech miejscach, z których nie mam nawet 1000 zł na utrzymanie rodziny. Kanapki, które żona robi mi do pracy, przynoszę z powrotem i podrzucam rano dzieciom do plecaków. Ja umiem sobie wytłumaczyć głód, ale co powiedzieć takim maluchom?

Kiedy musimy im czegoś odmówić, płaczemy z żoną, ale tak by nie widziały. Mamy wyrzuty sumienia, że sprowadziliśmy je do takiego świata”

Tomasz, 41 lat. Ojciec trójki dzieci i mąż Elwiry chorującej na stwardnienie rozsiane. Żyją za 33 zł dziennie. ”

Przeczytaj raport, a jeśli nie przygotowujesz w tym roku samodzielnie lub ze znajomymi Szlachetnej Paczki – wpłać tyle ile możesz!

fot. BSR

W tym roku wyjątkowo mało pisałam o wyborach prezydenckich w USA, być może jeszcze podzielę się swoim zbiorem ciekawych artykułów na ten temat, na razie zachęcam do przeczytania dwóch ciekawych tekstów o konsekwencjach wyboru Donalda Trumpa dla świata ESG i inwestowania impaktowego.

Na blogu organizacji BSR znajdziemy opis wielu dylematów świata biznesu, który chciałby kontynuować drogę ku zrównoważonemu rozwojowi:

The new administration’s plans present a retreat from US government support for key elements of the sustainability agenda, risking and undermining significant business progress to date. This also introduces severe volatility and uncertainty regarding how businesses can stay the course to navigate a highly competitive global landscape.

The incoming administration has made clear that core elements of the responsible  business agenda—climate and nature, human rights, diversity and inclusion, and various governance requirements—will be challenged or rejected. The administration may also challenge companies’ ability to exercise business judgment in managing related risks and opportunities—including fiduciary responsibility, a fundamental obligation that is essential to protecting the interests of shareholders. In addition, general economic volatility may also create macro pressures interfering with progress on sustainability.”

Z kolei w artykule w Pioneer Post środowisko inwestorów i inwestorek impaktowych pisze o szoku:

“A shock to the system”: this is how the US Impact Investing Alliance, an organisation dedicated to supporting the growth of impact investing in the US, described Donald Trump’s landslide victory at the recent US presidential election.

The image the Republican president-elect is projecting is not one of a man on a mission to do business for good – and some argue that his individualist, isolationist and divisive politics are at odds with the values of positive social and environmental contribution promoted by the impact community.

“Trump’s understanding of the market is antithetical to social entrepreneurship. The marketplace is the only arena for individual – not collective – advancement and success,” says Ashoka fellow Alberto Alemanno, a professor at top business school HEC Paris and founder of the Good Lobby, a consultancy that supports nonprofits, activists, progressive businesses, and philanthropies to influence policymaking. “The very concepts of social economy and social innovation will struggle to find some room.”

grafika LeanIn, McKinsey&Company

9 lat temu ukazał się pierwszy raport McKinseya o kobietach na rynku pracy. Co zmieniło się w firmach od tamtego czasu? Zastanawiają się nad tym w artukule w Harvard Business Review dwie socjolożki Marianne Cooper i Priya Fielding-Singh komentując raport LeanIn z 2024 roku:

„The report gives corporate America a mixed scorecard over the past decade. On the one hand, women have made important gains in representation at every level of the corporate pipeline, especially in senior leadership. But those gains are fragile. Even at this current rate of progress, it will still take almost 50 years to reach parity for all women in corporate America — and that’s if everything goes right, which it almost never does. (…)

Our team uncovered even less progress when it came to women’s lived experiences in the workplace. And most concerningly, we found almost no improvements across generations. In fact, not only are the experiences of women under 30 similar to those of women 50 and older — in some ways, they’re worse. Companies must do more to address the distinct obstacles that stall women’s progress early in their careers. Here are some troubling findings from the research, as well as specific actions companies can take to better support the next generation of women leaders.

Younger women continue to encounter workplace barriers from the get-go. Women are underrepresented from the start of their careers, making up just 48% of entry-level employees despite holding 59% of bachelor’s degrees.

Soon after, they run up against a “broken rung”: Compared to men, they’re far less likely to get their first promotion to manager. This gender gap has not improved much over time. In 2018, 79 women were promoted to manager for every 100 men. This year, just 81 women were.

Disturbingly, sexual harassment remains as prevalent in corporate America as it was six years ago, suggesting that even in the wake of #MeToo, bad behavior and misconduct persist in the workplace. Indeed, despite younger women’s much shorter tenures, a third of them have experienced some form of sexual harassment over the course of their careers — the same as older women.”

Reklamy z okazji Black Friday atakują nas już od kilku dni, tym lepszy to czas na obejrzenie dokumentu w reż. Nica Staceya „Kup teraz. Jak manipuluje się konsumentami”, który właśnie wszedł na Netflixa.

Film odsłania kulisy działalności największych światowych marek, ujawniając ukryte taktyki i strategie wykorzystywane, by utrzymywać nas w niekończącym się cyklu kupowania — bez względu na koszty. Wypowiada się wielu sygnalistów_ek pracujących dawniej w koncernach, które sztukę sprzedawania opanowały do perfekcji.

Dobre do oglądania z nastolatkami oraz zanim kupisz coś w Black Friday.



Jeśli poczułaś, poczułeś się zainspirowana_y tym newsletterem i jego treściami, możesz postawić mi kawę :) Pijam i espresso i cappuccino, a latem iced coffee :)

Postaw mi kawę na buycoffee.to
Dziękuję!

Wykład? Warsztat? Szkolenie? Moderacja? Wszystko możliwe online. Zobacz jak możemy współpracować.

PS. Poczytaj inne wpisy na blogu albo zapisz się do newslettera!

Neuroinkluzywność w miejscu pracy, biznes i problemy społeczne, edukacja ekonomiczna dziewczynek i Matki pingwinów, czyli #3teksty1akcja 40/2024

Neuroinkluzywność w miejscu pracy, biznes i problemy społeczne, edukacja ekonomiczna dziewczynek i Matki pingwinów, czyli #3teksty1akcja 40/2024

Listopad to kolejny miesiąc wielu wydarzeń z obszaru ESG, na wspaniałej konferencji Ashoki o tempie zmiany świata spotkałam wielu znajomych i wysłuchałam bardzo ciekawych głosów np. o różnicach w przyjmowaniu ukraińskich i romskich uchodźczyń, o partnerstwach dużych zachodnich i małych polskich organizacji humanitarnych, dostępności wydarzeń dla Głuchych oraz że „budżet to jest matematyczny wyraz Twoich wartości”. Debatowałam też o znaczeniu reprezentacji na Forum Inkluzywności, wspaniałym wydarzeniu (chyba pierwszej konferencji biznesowej prowadzonej przez drag queen!) i byłam na wernisażu nowej wystawy „Trucizny. Supermoce natury” w Centrum Nauki Kopernik (bardzo ciekawa!).

A dzisiaj polecam cały numer czasopisma „Człowiek i relacje” o zatrudnianiu osób neuroatypowych, podcast z Arturem Nowak-Gocławskim z ANG o tym czy biznes powinien reagować na problemy społeczne, artykuł o tym co daje edukacja ekonomiczna dziewczynek. Bardzo polecam też serial Matki pingwinów na Netflixie.

grafika Człowiek i relacje

Ten numer czasopisma „Człowiek i relacje” w całości dotyczy zatrudnianiu osób neuroatypowych, wśród ciekawych artykułów polecam „Neuroinkluzywność w miejscu pracy” Patrycji Korczyńskiej:

„Skoro dbałość o bioróżnorodność jest podstawą odporności ekosystemów, to proponuję oprzeć rezyliencję zespołów i całych organizacji na odtworzeniu różnorodności naszego ludzkiego funkcjonowania. Wierzę, że tak jak w fizycznych ekosystemach różne organizmy potrafią mieć skrajnie różne potrzeby, które system „godzi”, tak samo jako ludzie neuroatypowi i neurotypowi, jesteśmy w stanie stworzyć środowisko pracy, które „uniesie” potencjał i wyzwania różnorodności.(…)

Stabilne warunki do zakorzeniania neuroinkluzywności w firmach zapewnią przede wszystkim zmiany systemowe. Łatwiej je wprowadzić, gdy w strategii organizacji występuje dbałość o doświadczenie pracownika lub wspieranie różnorodności. Daje to podstawy do przejrzenia procesów wewnętrznych pod kątem inkluzywności. W ramach takiego audytu warto, żeby organizacja zadała sobie następujące pytania:

1. Czy wiemy, jak codzienne warunki pracy (od tych fizycznych, po dostępne w środowisku zdalnym) wpływają na działanie układów nerwowych naszych pracowników, ze szczególnym uwzględnieniem neuroatypowości?

2. Czy sposoby zarządzania pracownikami uwzględniają ich możliwości, talenty oraz ograniczenia związane z funkcjonowaniem układów nerwowych?

3. Czy rekrutujemy, zatrudniamy i wprowadzamy do organizacji w sposób przyjazny osobom neuroatypowym?

4. Czy praktyki z obszaru rozwoju pracowników uwzględniają specyfikę funkcjonowania różnych neurotypów?”

Artura znam od wielu lat i polecam Wam ten podcast o roli i odpowiedzialności biznesu z perspektywy praktyka (i marzyciela, wbrew temu co napisała redakcja Biznesu bez lukru ;)

  • Dlaczego Artur nie lubi słów pracownik i pracodawca?
  • Czy spółdzielnia to dobry model biznesowy dla współczesnych przedsiębiorców i czy trudno podejmuje się w niej kluczowe decyzje?
  • W jaki sposób radzi sobie z presją i stresem w biznesie oraz dlaczego często spotkać można go ostatnio w Puszczy Białowieskiej?
  • Jak buduje się zaufanie w branży finansowej?
  • Dlaczego ANG rezygnuje ze sprzedaży niektórych produktów, mimo, że byłyby one bardzo zyskowne?

Posłuchajcie, bo warto :)

grafika Kosmos dla Dziewczynek

„- Inwestowanie w kobiety to podstawa inteligentnej gospodarki, a inwestowanie w dziewczynki, zaczynając od najmłodszych lat, to jeszcze mądrzejszy ekonomiczny ruch.”
To słowa Ngozi Okonjo-Iweala, ekonomistki Banku Światowego, a od 2021 dyrektorki generalnej Światowej Organizacji Handlu – tym cytatem zaczyna się artykuł Zofii Karaszewskiej na portalu wiedzowym Fundacji Kosmos dla Dziewczynek (zawsze bliskiej mojemu sercu). W artykule znajdziecie bardzo dużo ciekawostek i badań naukowych:

„Michael Kremer, ekonomista z Harvardu, w ramach projektu badawczego realizowanego w Kenii sprawdzał, jak zachęcić dziewczynki do nauki. Naukowiec przeanalizował sześć różnych podejść do poprawy wyników edukacyjnych – począwszy od bezpłatnych podręczników, po programy stypendialne różnego typu. Okazało się, że wsparciem, które przyniosło najlepsze rezultaty i podniosło wyniki uczennic, było zaoferowanie dziewczętom, które uzyskały najlepsze oceny na testach w szóstej klasie, stypendium w wysokości 19 dolarów miesięcznie przez kolejne dwa lata ich nauki (w siódmej i ósmej klasie).

Kremer zbadał też, że zaledwie jeden dodatkowy rok nauki w szkole średniej zwiększa potencjał zarobkowy dziewcząt aż o 15–25%. Dla Kenii oznaczałoby to niesamowity wzrost gospodarczy: gdyby wszystkie kenijskie uczennice ukończyły szkołę średnią, dochód narodowy mógłby wzrosnąć o 3,4 miliarda dolarów rocznie! A do tego dziewczęta, które dłużej się uczą, wspierają później uzyskaną wiedzą całe społeczeństwo.”

Na Netflixie pojawił się właśnie serial „Matki pingwinów”, który chciałam Wam bardzo polecić. Świetna obsada dorosłych i dzieci, dobry scenariusz, a przede wszystkim temat rodziców dzieci z niepełnosprawnościami pokazany we wciągający sposób.

To serial, na którym można się śmiać i płakać, ale też zobaczyć chociaż małą namiastkę problemów, przed którymi stoi wielu rodziców w Polsce. W komentarza pisali, że i tak wizja ich życia jest bardzo wygładzona, ale jeśli to pozwoli zrozumieć ile zmian systemowych potrzebuje polski system edukacji, zdrowia i opieki, to dobrze, że taki film powstał.

Ja czekam z niecierpliwością na drugi sezon!



Jeśli poczułaś, poczułeś się zainspirowana_y tym newsletterem i jego treściami, możesz postawić mi kawę :) Pijam i espresso i cappuccino, a latem iced coffee :)

Postaw mi kawę na buycoffee.to
Dziękuję!

Wykład? Warsztat? Szkolenie? Moderacja? Wszystko możliwe online. Zobacz jak możemy współpracować.

PS. Poczytaj inne wpisy na blogu albo zapisz się do newslettera!

ESG w branży komunikacji markegingowej, dekarbonizacja, finansowanie feminizmu i wybierz Przedsiębiorstwo Społeczne Roku, czyli #3teksty1akcja 38/2024

ESG w branży komunikacji markegingowej, dekarbonizacja, finansowanie feminizmu i wybierz Przedsiębiorstwo Społeczne Roku, czyli #3teksty1akcja 38/2024

Najważniejszym wydarzeniem tego tygodnia była dla mnie wyprawa do lasu na grzyby :), to jedna z moich ulubionych jesiennych czynności, która ma priorytet w gąszczu spotkań i konferencji. Ale zdążyłam poprowadzić wykład z zakresu DEI (diversity, equity, inclusion) w ramach intensywnego kursu ESG dla kadry zarządzającej czy wziąć udział we wspaniałym warsztacie poświęconym pomysłowi na innowację Senior_ka-mentor_ka, którą akceleruje Towarzystwo Inicjatyw Twórczych ę.

Dzisiaj polecam obejrzenie obrad okrągłego stołu środowiska komunikacji marketingowej, w czasie którego dyskutowano o wyzwaniach ESG w tej branzy, artykuł i raport o dekarbonizacji i konkurencyjności polskich firm oraz artykuł o tym dlaczego wspieranie działań feministycznych jest kluczowe dla demokracji. Zagłosuj też na Najlepsze Przedsiębiorstwo Społeczne roku.

Branżowe ujęcie kwestii związanych ze zrównoważonym rozwojem jest ważne i ciekawe, ponieważ można zobaczyć konkretne wyzwania danej grupy firm. Od kilku miesięcy nad ESG pracuje Stowarzyszenie Komunikacji Marketingowej SAR, w tym tygodniu możecie posłuchać marketingowych dylematów i wyzwań, o których eksperci i ekspertki rozmawiali przy okrągłym stole.

Co ESG zmienia w komunikacji i marketingu? Czy są według Was jakieś tematy, które nie pojawiły się, a powinny?

grafika Fundacja Climate&Strategy

Z artykułu Szymona Majewskiego na portalu teraz-srodowisko.pl dowiecie się jakie priorytety powinny obowiązywać w dekarbonizacji i dlaczego warto przeczytać cały raport Fundacji Climate&Strategy „Samo raportowanie nie ochroni klimatu. Dekarbonizacja firmy – konkurencyjność klimatyczna 2.0”:

„Dlaczego firmy powinny skupić się właśnie na zakresach 1 i 2? Jak czytamy, objęte nimi emisje są zazwyczaj łatwiejsze do policzenia, a interesariusze, w tym banki, często przykładają do nich największą wagę. Ponadto to właśnie pod tymi względami polskie przedsiębiorstwa są szczególnie narażone na utratę konkurencyjności.

Autorzy z Climate&Strategy proponują konkretne i stosunkowo łatwe do podjęcia działania, umożliwiające zmniejszenie śladu węglowego bezpośredniej działalności oraz zużywanej energii. Biznes może inwestować we własne instalacje fotowoltaiczne, lokalizowane bezpośrednio przy zakładach, korzystać z tzw. źródeł near-site (położonych niedaleko firmy), a także kontraktować zakupy energii odnawialnej bezpośrednio od wytwórców w ramach kontraktów PPA (ang. Power Purchase Agreement). W grę wchodzą również gwarancje pochodzenia. Sugerowane rozwiązania obejmują też nacisk na dekarbonizację lokalnych dostaw ciepła czy dążenia do ich elektryfikacji, zastosowanie kogeneracji, poprawę efektywności energetycznej i wdrażanie odzysku ciepła. Kolejne rekomendacje mówią o dekarbonizowaniu flot samochodowych czy urządzeń chłodniczych.

Polska rekordzistką w emisyjności

Jak mówi nam Łukasz Dobrowolski, współautor raportu oraz dyrektor ds. strategii klimatycznych i rynku energii w Fundacji Climate&Strategy, realizowane dziś raportowanie ESG w perspektywie najbliższych lat przełoży się na transparentność informacji o śladzie węglowym poszczególnych rynkowych podmiotów. Po dostępne dane będą sięgać inwestorzy, banki czy kontrahenci z łańcuchów dostaw. Aby nie doprowadzić do ryzyka znaczącego pogorszenia własnej konkurencyjności, firmy już dzisiaj powinny zrobić to, co jest w ich zasięgu.

– Polski system elektroenergetyczny przechodzi transformację, nawet jednak po wdrożeniu ambitnej wersji Krajowego Planu w dziedzinie Energii i Klimatu (KPEiK – przyp. red.) pozostaniemy państwem z najbardziej intensywną emisyjnością w UE. Już dziś w międzynarodowych porównaniach inwestycje w naszym kraju wypadają pod tym względem niekorzystnie, szczególnie jeśli chodzi o zakres 2Samo raportowanie nie wystarczy; trzeba pomyśleć również o tym, kto będzie później wykorzystywał przedstawione dane i jakie wyciągnie z nich wnioski – tłumaczy Dobrowolski.”

grafika Fundusz Feministryczny

Czy wiecie, że zaledwie ok. 1 proc. wszystkich grantów w ramach współpracy rozwojowej i od prywatnych darczyńców trafia do organizacji feministycznych. O tym jak ważne jest wspieranie organizacji feministycznych pisze w Krytyce Politycznej Magdalena Pocheć z Funduszu Feministycznego:

„Ruchy feministyczne to motor progresywnych zmian w Polsce i we wszystkich regionach świata. Feministki jako pierwsze dostrzegają niesprawiedliwości i potrzeby grup, które są systemowo wypychane na margines, i to one podejmują działania naprawcze. Dzięki feministkom nie tylko korzystamy z prawa wyborczego, ale także rozpoznajemy prawa reprodukcyjne, socjalne i pracownicze. Troska, wzajemna pomoc, kultura consentu, solidarność – to wartości, które feministki wdrażają w praktykę. Feminizm to narzędzie krytycznej refleksji o świecie, a także śmiałość w wyobrażaniu sobie systemu zorganizowanego w lepszy sposób: takiego, który w centrum stawia dobrostan wszystkich osób, zwierząt i planety, a nie kapitał. (…)

Istniejący od 2018 roku Fundusz Feministyczny wsparł 335 inicjatyw i przekazał ponad 5 milionów złotych w postaci grantów. Dzięki temu powstała, między innymi, grupa wsparcia dla byłych sióstr zakonnych, które doświadczyły przemocy w instytucjach religijnych. Dziewczyny mieszkające na wsi doprowadziły do zakupu roweru, by ich koleżanka mogła znaleźć pracę poza wsią i uniezależnić się finansowo. Kobiety ze wsi Sułkowice zorganizowały spotkania edukacyjne z ginekolożką, osoby transpłciowe prowadzą kampanię społecznościową na temat bezpiecznego podawania hormonów, a grupa Queer Without Borders zapewnia wsparcie interwencyjne dla nieheteronormatywnych osób uchodźczych.

W wielu sprawach system reaguje najpóźniej i najmniej sprawnie (albo w ogóle), a zmiana społeczna dzieje się dzięki determinacji, odwadze i empatii osób aktywistycznych.”

Jestem dumną darczynką Funduszu od kilku lat i zachęcam, żebyś Ty także ufundował_a Granty Mocy, bo te organizacje naprawdę zmieniają kawałki świata na lepszy.

grafika FISE

Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych (FISE) już po raz 13-ty organizuje konkurs (eS) Przedsiębiorstwo Społeczne Roku im. Jacka Kuronia. Co roku startują w nim przedsiębiorstwa społeczne, które starają się jak najlepiej i najskuteczniej łączyć swoje modele biznesowe z zaangażowaniem społecznym. Najczęściej stoją za nimi fantastyczne historie działania i zatrudniania osób, które mają małe szanse na znalezienie pracy w innych miejsach, historie wspierania i aktywizowania, a także często… walki z biurokracją systemem prawnym, który nie zawsze rozumie unikalności takich podmiotów.

W tym roku 10 spółdzielni socjalnych, fundacji i stowarzyszeń zajmujących się m.in. edukacją, pielęgnacją osób starszych, pracami porządkowymi, itp. zostało zakwalifikowanych do finału, poznajcie ich działnia i zagłosujcie na Nagrodę Publiczności!

Zagłosuj na Nagrodę Publiczności w konkursie Przedsiębiorstwo Społeczne Roku!



Jeśli poczułaś, poczułeś się zainspirowana_y tym newsletterem i jego treściami, możesz postawić mi kawę :) Pijam i espresso i cappuccino, a latem iced coffee :)

Postaw mi kawę na buycoffee.to
Dziękuję!

Wykład? Warsztat? Szkolenie? Moderacja? Wszystko możliwe online. Zobacz jak możemy współpracować.

PS. Poczytaj inne wpisy na blogu albo zapisz się do newslettera!

Wszystkie twarze filantropii, luka płacowa, nauczyciel_ka 2040 i wybory prezydenckie 2025, czyli #3teksty1akcja 37/2024

Wszystkie twarze filantropii, luka płacowa, nauczyciel_ka 2040 i wybory prezydenckie 2025, czyli #3teksty1akcja 37/2024

Październik to miesiąc, w którym dzieje się tyle wydarzeń z obszaru ESG, że nawet nie wiadomo o czym pisać… Moja inspiracja z tego tygodnia to wyjazdowe posiedzenie Rady Centrum Nauki Kopernik, w trakcie którego zobaczyliśmy jak działa SOWA – Strefa Odkrywania, Wyobraźni i Aktywności w Rybniku i zwiedziliśmy wspaniale odrestaurowaną kopalnię Ignacy, w której działa największa maszyna parowa w Europie. Oprowadzali nas byli pracownicy kopalni, którzy mieli duże zasługi w tym, żeby to miejsce nadal żyło i służyło lokalnej społeczności.

Dzisiaj proponuję Wam książkę z ciekawymi wywiadami o współczesnej filantropii, przeczytajcie jak prezes Salesforce’a załatał lukę płacową i dowiedzcie się jaki może być nauczyciel_ka przyszłości. Pomóżcie też w strategicznym planowaniu działań społecznych przed wyborami prezydenckimi.

Czy faktycznie „Wszyscy jesteśmy po tej samej stronie” jak twierdzą Małgorzata i Paweł Łukasiak w nowej publikacji Akadamii Rozwoju Filantropii?

Zebrali oni bardzo różnorodne grono osób od lat zajmujących się różnymi aspektami filantropii, rozwoju społecznego, od filantropii współdzielenia, przez lokalną, feministyczną aż po progresywną.

We wstępie autorzy piszą:

„Współczesna filantropia ma wiele poziomów i zastosowań. Spróbujmy wyobrazić sobie „drzewo filantropii”. Każdy z konarów to inny jej nurt”.

To naprawdę niezwykłę kompendium i ogrom wiedzy i doświadczenia rozmówców i rozmówczyń, cieszę się, że mogłam też opowowiedzieć o moich inspiracjach i powiązaniach filantropii z CSR/ESG i inwestowaniem impaktowym:

P.Ł.: A czy mamy jakieś inspiracje z zagranicy na działania w duchu nowoczesnej
filantropii?

MP: Tak, jest świetny przykład z USA. Są trzy kobiety filantropki: Michelle Obama, Melinda Gates i Amal Clooney. Każda z nich prowadzi własną działalność, oczywiście Melinda Gates największą. Panie pojechały razem do Malawi, żeby wziąć udział w kampanii promującej wprowadzenie zakazu przymusowych małżeństw dla dziewczynek w tym kraju. Każda z nich zajmuje się trochę innym obszarem, ale w tym przypadku postanowiły zająć się tym problemem razem, chcą, by w ciągu kilku lat całkowicie zlikwidować ten proceder. Oczywiście będziemy obserwować, co się w tym projekcie dzieje. To jest właśnie myślenie impaktowe. I to jest coś, czego mi brakuje: po pierwsze – oparcie na danych: że dokładnie wiadomo, ile takich dziewczynek poniżej 15. roku życia tam jest, ile takich małżeństw jest zawieranych i co trzeba zrobić, żeby ten problem wyeliminować. Mam wrażenie, że w Polsce bardzo dużo organizacji coś robi, ale nie diagnozuje problemu, nie ma żadnych danych, nie wie, co robić, żeby ten problem w całości rozwiązać, tylko pracuje nad tym od 20 lat.


P.Ł.: Całkiem dobrze z tego żyjąc.
M.P.: Zawsze będą głodne dzieci, zawsze trzeba będzie je karmić. Ale jeśli myślimy o tym w większej skali, no to myślmy raczej, co robić, żeby problem głodu wyeliminować realnie. W ogóle musi się tu pojawić filantropia kobieca, bo uważam, że to jest przyszłość. Sama Melinda Gates i firma Pivotal Ventures, którą założyła niezależnie od fundacji, starają się wspierać kobiety i to jest świetny przykład takiego myślenia.”

Polecam lekturę :)


W 2015 roku, Cindy Robbins i Leyla Seka, dwie starsze menedżerki Salesforce, zwróciły uwagę CEO, Marcowi Benioffowi, że kobiety w firmie mogą być wynagradzane gorzej niż mężczyźni na tych samych stanowiskach. Benioff początkowo nie wierzył w istnienie takich dysproporcji, ale zgodził się na przeprowadzenie audytu płac.

Wyniki ujawniły znaczące różnice w wynagrodzeniach w różnych działach, co skłoniło Salesforce do natychmiastowego dostosowania pensji, kosztem 3 milionów dolarów. W kolejnych latach firma przeprowadzała kolejne audyty, wydając łącznie 8,7 miliona dolarów na wyrównanie płac.

Benioff podkreśla, że walka o równość płac jest skomplikowana i wymaga ciągłych działań, ale przynosi korzyści biznesowe i reputacyjne, takie jak lepsze wyniki finansowe i wyższe miejsca w rankingach najlepszych miejsc pracy.

„Equalizing pay wasn’t an easy process, or a cheap one: After our third pay assessment, we’d spent a total of $8.7 million addressing differences in pay based on gender, race, and ethnicity.

But it has already begun to pay off in incalculable ways, and its benefits will continue to accrue for years. Already, our commitment to equality has helped land us the number one spot on Fortune’s list of best companies to work for, as well as the top spot on People magazine’s list of “Companies That Care” two years in a row. And it has contributed to our ability to attract the very best and brightest talent in the country.”

A artykule w Wired znajdziecie całość tej historii, ciekawy case dla wielu firm zwłaszcza w perspektywie raportowania #GenderPayGap.

Niedawno obchodzili_łyśmy Dzień Edukacji Narodowej, to zawsze dobry czas do refleksji nad systemem edukacji i kondycją nauczycieli i nauczycielek. Teach for Poland wydał ciekawy raport Nauczyciel_ka 2040, o którym piszą tak:

„Raport „Nauczyciel_ka 2040” powstał, aby spojrzeć na ten zawód z nowej perspektywy – z odwagą, entuzjazmem i wiarą w to, że edukacja w Polsce może być źródłem pozytywnych zmian.

W centrum tej zmiany stawiamy osobę nauczyciela. To profesja, która niesie ze sobą nieograniczony potencjał, sprawczość, moc wpływu oraz możliwość kształtowania i rozwoju nie tylko edukacji, lecz także przyszłych pokoleń.

W świecie, gdzie technologie zmieniają edukację, a relacje międzyludzkie stają się coraz bardziej złożone, nauczyciele będą liderami zmiany i gwarantami zaspokojenia najgłębszych potrzeb, wyposażonymi w unikalne umiejętności i zdolności do przewodzenia nowym pokoleniom w tych zmianach, a także gwarantami edukacji wydarzającej się w kontakcie z innym człowiekiem.

Dlaczego taki raport jest potrzebny? Zbyt często słyszymy o przemęczonych, niedocenionych, zmagających się z codziennymi wyzwaniami nauczycielach. Jednak my widzimy dużo więcej – profesję pełną pasji, przestrzeń do działania i wychowania przyszłych liderów, innowatorów i twórców.

Chcemy pokazać, że nauczyciel to zawód z przyszłością, kluczowy dla kształtowania przyszłości Polski – dynamicznej i pełnej wyzwań, ale przede wszystkim możliwości.

Raport i kampania, jaką podejmujemy w tym temacie, ma na celu stworzenie inspirującego środowiska dla młodych ludzi, pobudzenie ich kreatywności w myśleniu o edukacji, a finalnie zachęcenie ich do wyboru ścieżki zawodowej, jaką jest praca nauczyciela, i włączenia się w proces fascynujących zmian, przed jakimi stanie szkoła.

Ten raport nie jest tylko zbiorem danych. To opowieść o możliwościach i marzeniach. To głos młodych ludzi, którzy choć dzisiaj często nie dostrzegają w zawodzie nauczyciela swojej przyszłości, noszą w sobie potencjał i pasję, które mogą zmienić obraz polskiej edukacji”

Przeczytajcie cały raport i sprawdźcie która z nauczycielskich ról – odkrywca_czyni talentów, lokalny_a lider_ka, przewodnik_czka rozwoju cyfrowego, a może architekt_ka rozwoju społecznego będzie najważniejsza w przyszłości.

grafika Akcja Demokracja

Wiosną 2025 roku odbędą się wybory prezydenckie. Jaka będzie frekwencja? Czy jako społeczeństwo obywatelskie potrzebujemy kolejnej mobilizacji? Czy wiemy czego wymagać od potencjalnych kandydatów i kandydatek?

Akcja Demokracja potrzebuje Twojego wkładu w planowanie strategiczne.

Wypełnij krótką ankietę, dzięki której lepiej zaplanują działania przed wyborami prezydenckimi!



Jeśli poczułaś, poczułeś się zainspirowana_y tym newsletterem i jego treściami, możesz postawić mi kawę :) Pijam i espresso i cappuccino, a latem iced coffee :)

Postaw mi kawę na buycoffee.to
Dziękuję!

Wykład? Warsztat? Szkolenie? Moderacja? Wszystko możliwe online. Zobacz jak możemy współpracować.

PS. Poczytaj inne wpisy na blogu albo zapisz się do newslettera!

Newsletter

#3teksty1akcja

by Mirella Panek-Owsiańska

Innowacje społeczne, polityka, odpowiedzialny biznes, organizacje pozarządowe, przywództwo kobiet, fundraising, to tylko niektóre tematy 3 wartościowych artykułów i 1 akcji, do których zachęcam i którymi dzielę się z Wami co tydzień.

Zapisz się!

This will close in 20 seconds